1. Καλές πρακτικές και εφαρμογές ανάπτυξης επιχειρηματικών δράσεων

 

1.1. Η έννοια και το περιεχόμενο της καινοτομίας

 

Η καινοτομία δεν είναι ένα νέο φαινόμενο. Είναι μία έννοια τόσο παλιά όσο και η ανθρωπότητα (Fagerberg, 2005). Είναι στην ανθρώπινη φύση, άλλωστε, να ψάχνουμε νέους τρόπους για να κάνουμε πράγματα και να τα καλυτερεύουμε, δοκιμάζοντάς τα στην πράξη. Ο κόσμος θα ήταν τελείως διαφορετικός χωρίς τις σημαντικές καινοτομίες του πρόσφατου παρελθόντος, όπως είναι τα αεροπλάνα, τα αυτοκίνητα και οι τηλεπικοινωνίες. Είναι ξεκάθαρο ότι οι καινοτομίες κάθε μορφής έχουν θετική επίδραση στην αποδοτικότητα των επιχειρήσεων, συνολικά, και κατ’ επέκταση στις οικονομίες. Σύμφωνα με τον Chris Freeman, εξέχουσα μορφή των θεωρητικών της καινοτομίας, «η έλλειψη καινοτομίας ισοδυναμεί με θάνατο». Η απαραίτητη προϋπόθεση, λοιπόν, για την μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε ένα προηγμένο βιομηχανικά κράτος είναι η ικανότητά του να παράγει συνεχώς καινοτομικά προϊόντα.

Ο ορισμός που δίνει ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) για την καινοτομία στο εγχειρίδιο OSLO συμπεριλαμβάνει, πέραν της καινοτομίας προϊόντος (νέο ή σημαντικά βελτιωμένο προϊόν που εισέρχεται στην αγορά, το οποίο είναι τεχνολογικά διαφορετικό από τα ήδη υπάρχοντα προϊόντα, κι έχει προέλθει από την εφαρμογή νέας γνώσης ή συνδυασμό υπαρχόντων τεχνολογιών) και της καινοτομίας διαδικασίας (νέα ή σημαντικά βελτιωμένη διαδικασία παραγωγής ή διανομής ενός προϊόντος που χρησιμοποιείται εμπορικά, και η οποία στηρίζεται είτε σε νέα γνώση είτε σε συνδυασμό υπαρχόντων τεχνολογιών), που εισήχθησαν ως όροι στο πρώτο εγχειρίδιο OSLO (OECD 1996, σ. 31-33) με σκοπό τη μέτρηση της καινοτομίας, ακόμα δύο κατηγορίες καινοτομίας: την εμπορική καινοτομία (marketing innovation) και την οργανωσιακή καινοτομία (organizational innovation). Σύμφωνα, λοιπόν, με τον Ο.Ο.Σ.Α.: «Καινοτομία είναι η εφαρμογή ενός νέου ή υπάρχοντος αλλά σημαντικά βελτιωμένου προϊόντος (αγαθού ή υπηρεσίας), ή διαδικασίας, ή μεθόδου εμπορικής εκμετάλλευσης (marketing method), ή μιας νέας μεθόδου οργάνωσης επιχείρησης στην εμπορική της πρακτική, στην οργάνωση της εργασίας ή στις εξωτερικές της σχέσεις». Η έννοια της εμπορικής καινοτομίας αναφέρεται σε μια νέα μέθοδο μάρκετινγκ που εφαρμόζεται από την επιχείρηση, και η οποία έχει αναπτυχθεί είτε από την ίδια την επιχείρηση είτε έχει υιοθετηθεί από άλλες. Παραδείγματα εμπορικών καινοτομιών είναι ο σχεδιασμός του προϊόντος, η αποθήκευση και η διανομή του, η τιμολόγηση του, η προώθησή του κ.λπ. Η οργανωσιακή καινοτομία αφορά την εφαρμογή μιας νέας ή σημαντικά βελτιωμένης μεθόδου οργάνωσης της εμπορικής πρακτικής της επιχείρησης, των εργασιών στο εσωτερικό της, αλλά και των σχέσεων της με άλλες επιχειρήσεις. Να σημειωθεί εδώ ότι αυτή η νέα μέθοδος οργάνωσης δε θα πρέπει να είναι περιστασιακή αλλά να αποτελεί μέρος της στρατηγικής της επιχείρησης.