1.3. Μέτρηση της Απόδοσης σε Αποθηκευτικούς Χώρους

 

Η συνεχής μέτρηση της απόδοσης σε αποθηκευτικούς χώρους είναι απαραίτητη, ώστε να παρακολουθείται η βελτίωση των επιμέρους διαδικασιών και πρακτικών. Οι αποθήκες, όπως και πολλές άλλες επιχειρήσεις, λειτουργούν κάτω από ανελαστικούς περιορισμούς κόστους και ενδεχόμενη αδυναμία τους να λειτουργήσουν με αυτές τις προδιαγραφές σημαίνει και έξοδο από την αγορά.  Στη συγκεκριμένη ενότητα παρουσιάζονται κάποιοι δείκτες που σχετίζονται με την απόδοση της αποθήκης. Είναι σαφές ότι οι δείκτες απόδοσης κάθε αποθήκης πρέπει να είναι εξατομικευμένοι και να αποτυπώνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της λειτουργίας της αποθήκης (τα είδη και τα χαρακτηριστικά του αποθέματος, τη συχνότητα και τους όγκους παραγγελιών, το πλήθος των εξωτερικών συνεργατών, το μέγεθος του ανθρώπινου δυναμικού, κτλ.), ωστόσο στη συνέχεια παρουσιάζονται κάποια μέτρα που είναι συνήθη σε σχετικές επιχειρήσεις.

 

Μέτρα που αφορούν το επίπεδο εξυπηρέτησης είναι ως ακολούθως:

  • Ποσοστό παραγγελιών που εξυπηρετήθηκαν εγκαίρως
  • Ποσοστό ολοκλήρωσης παραγγελίας
  • Ακρίβεια συμπλήρωσης της παραγγελίας
  • Διαθεσιμότητα αποθέματος στην αποθήκη
  • Χρόνος παράδοσης της παραγγελίας
  • Αριθμός παραγγελιών σε εκκρεμότητα
  • Φθαρμένο απόθεμα
  • Επιστροφές και παράπονα πελατών

Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποια από αυτά τα μέτρα εμπεριέχουν και υπηρεσίες που παρέχονται εκτός αποθήκης (πχ χρόνος παράδοσης της παραγγελίας, επιστροφές/παράπονα,) και ως εκ τούτου πρέπει η χρήση τους να είναι στοχευμένη και σε συνδυασμό με άλλα μέτρα, το σύνολο των οποίων θα δώσει την ακριβή εικόνα της αποθήκης.

 

Μέτρα που αφορούν το κόστος της αποθήκης είναι ως ακολούθως:

  • Αμοιβές προσωπικού συμπεριλαμβανομένων των ειδικών αποζημιώσεων και των αποζημιώσεων για υπερωρίες
  • Κόστος συντήρησης κτιρίων και εγκαταστάσεων
  • Κόστος αγοράς και συντήρησης εξοπλισμού
  • Κόστος αγοράς και επιδιόρθωσης παλετών
  • Κόστος αγοράς υλικών συσκευασίας και άλλων αναλωσίμων
  • Κόστος υπηρεσιών εξωτερικών συνεργατών

Ενδεχομένως είναι χρήσιμο να απομονώσουμε κάποια κόστη που συνδέονται με συγκεκριμένες λειτουργίες και δραστηριότητες όπως η συλλογή παραγγελίας και η συσκευασία, και να παρακολουθήσουμε αυτά τα κόστη ως ποσοστά του συνολικού κόστους της αποθήκης. Επίσης, ενδεχομένως φανεί χρήσιμο να εκφράσουμε αυτά τα μέτρα ως λόγους πχ κόστος ανά μονάδα διακίνησης, κόστος ανά παλέτα, κόστος ανά είδος που έχει συλλεχθεί.

 

Σημειώνεται επίσης η υιοθέτηση Μέτρων χρησιμοποίησης πόρων, τα οποία αποκαλύπτουν πόσο αποτελεσματικά γίνεται χρήση των εγκαταστάσεων της αποθήκης. Συνήθως περιλαμβάνουν τη χρήση των χώρων αποθήκευσης, ως ποσοστό κάλυψης, αλλά επίσης και τη χρήση και διαθεσιμότητα του εξοπλισμού (μηχανημάτων, περονοφόρων οχημάτων, κτλ.) καθώς και πόση διαθεσιμότητα «χάνεται» λόγω βλάβης ή συντήρησης. Εντούτοις, θα πρέπει να επισημανθεί ότι ένα μέτρο που δείχνει υψηλή χρησιμοποίηση πόρων, αντίκειται με τη δυνατότητα της αποθήκης να αντιμετωπίσει περιπτώσεις με ασυνήθιστα υψηλούς όγκους παραγγελιών.

 

Επιπροσθέτως, σημαντικά είναι τα μέτρα που συνδέονται με την ασφάλεια και την αποτελεσματική χρησιμοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Τα εν λόγω μέτρα παρακολουθούν την επίδοση και την παραγωγικότητα όπως ο ρυθμός συλλογής, ο ρυθμός συσκευασίας και ο ρυθμός εξυπηρέτησης παραγγελίας. Επίσης, παρακολουθούν τις υπερωρίες αλλά και τις απουσίες των εργαζόμενων, την παροχή εκπαιδευτικών δράσεων σε σχέση με την ανάπτυξη δεξιοτήτων αλλά και τις πρακτικές ασφάλειας και τις περιβαλλοντικές πρακτικές, τους ελέγχους ασφάλειας και κινδύνου. Σε αυτό το πλαίσιο, η εκπόνηση μελετών εκτίμησης ρίσκου αποτελούν νομικό προαπαιτούμενο σε πολλές χώρες, ώστε να εξεταστεί καθολικά η δραστηριότητα της αποθήκης, να επισημανθούν πιθανοί κίνδυνοι, να εκτιμηθεί η πιθανότητα ατυχημάτων και να καθοριστούν δράσεις ελαχιστοποίησης ρίσκου.

 

Τα μέτρα αρτιότητας του αποθέματος  επικεντρώνονται στην κατάσταση και την ασφάλεια του αποθέματος και συμπεριλαμβάνουν την ελαχιστοποίηση της απώλειας, της φθοράς και της υποβάθμισης του αποθέματος. Σχετικοί παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη είναι ο έλεγχος του κύκλου αποθέματος με βάση την αρχή «first in first out (FIFO)» όπως και των «προσδοκώμενων» ημερομηνιών πώλησης και των περιορισμών κύκλου του αποθέματος. Μια σημαντική παράμετρος ελέγχου είναι η απόδοση του αποθέματος, η οποία μας δείχνει το ρυθμό με τον οποίο τα προϊόντα κινούνται στην εφοδιαστική αλυσίδα σε σχέση με το μέσο επίπεδο αποθέματος. Για κάθε είδος αποθέματος λοιπόν ορίζουμε ως απόδοση του το λόγο  . Για παράδειγμα, αν ένα προϊόν «πουλάει» 1000 μονάδες ανά έτος και το μέσο επίπεδο αποθέματος είναι 100 μονάδες, τότε η απόδοση αποθέματος είναι 10, δηλαδή κατά μέσο όρο το συγκεκριμένο απόθεμα «επιστρέφει» 10 φορές το χρόνο. Το συγκεκριμένο μέγεθος πολύ συχνά αποδίδεται ως ο αριθμός των εβδομάδων για τις οποίες το απόθεμα διατηρείται στην αποθήκη (δηλαδή απόδοση αποθέματος 10 ισούται με 52/10=5.2 εβδομάδες που το απόθεμα μένει στην αποθήκη).     

 

Επίσης, είναι πολύ σημαντικό να παρακολουθούνται επιχειρησιακές παράμετροι οι οποίες ορίζουν το πλαίσιο λειτουργίας της αποθήκης. Αυτές οι παράμετροι συνήθως έχουν ουσιώδη επίδραση στην επίδοση των δεικτών που προαναφέρονται. Για παράδειγμα, μια αλλαγή στο μέγεθος της παραγγελίας μπορεί να καταλήξει σε πολύ μεγαλύτερο όγκο έργου για μια αποθήκη, κρατώντας σταθερό το επίπεδο διακίνησης, και έτσι αντιστοιχεί σε προφανή μείωση της απόδοσης της αποθήκης. Για το λόγο αυτό, πρέπει κανείς να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός όταν προχωρά σε συγκριτικές αξιολογήσεις ανάμεσα σε διαφορετικές αποθήκες, αφού τα μέτρα απόδοσης είναι συγκρίσιμα μόνο εντός του ιδίου επιχειρησιακού περιεχομένου (το οποίο και μπορεί να διαφέρει σημαντικά στον ίδιο κλάδο της βιομηχανίας αλλά και εντός της ίδιας εταιρείας). Τέτοιες επιχειρησιακές παράμετροι περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:

  • Όγκος διακίνησης
  • Αριθμός SKUs (stock keeping units: αποθηκευτικές μονάδες)
  • Χαρακτηριστικά μονάδας φορτίου (βάρος, διαστάσεις, υγρό/στερεό, κτλ.)
  • Γραμμές συλλογής ανά παραγγελία
  • Μονάδες προϊόντος ανά παραγγελία
  • Απαιτήσεις για εργασίες προστιθέμενης αξίας

 

Νομικοί περιορισμοί και τοπικοί κανονισμοί, όπως και το εν λόγω κανονιστικό πλαίσιο κυρίως αφορά στο περιβάλλον εργασίας και στις συνθήκες ασφάλειας. Ένα ιδιαίτερα ευρύ φάσμα κανονισμών διέπει το πλαίσιο λειτουργίας της αποθήκης, συμπεριλαμβανομένων των συνθηκών ασφάλειας και προστασίας της υγείας, της χειρωνακτικής εργασίας, του εξοπλισμού ανύψωσης και των ωρών εργασίας. Επιπρόσθετα, υπάρχουν περιορισμοί που συνδέονται με τα αποθέματα καθαυτό, όπως για παράδειγμα οι κανονισμοί αποθήκευσης τροφίμων και οι κανονισμοί αποθήκευσης εύφλεκτων και επικίνδυνων υλικών. Επιπλέον, υπάρχουν κώδικες και πρακτικές που παρέχουν καθοδήγηση σε σχέση με ένα ευρύ φάσμα επιχειρησιακών θεμάτων αποθήκης όπως για παράδειγμα οι ασφαλείς πρακτικές συλλογής σε αποθήκες με ράφια μεσαίου και μεγάλου ύψους. Τέτοιου είδους κανονισμοί εκδίδονται από οργανισμούς όπως το Fédération Européenne de la Manutention (FEM) στην Ευρώπη και το Storage Equipment Manufacturers Association (SEMA) στο ΗΒ. Τέλος, η απαίτηση για εκπόνηση εκτιμήσεων ρίσκου εντός των οργανισμών είναι μια τάση που κερδίζει διαρκώς έδαφος, προκειμένου να αναγνωρίζονται πιθανοί κίνδυνοι και να παρέχονται κίνητρα για τη λήψη μέτρων πρόληψης.