1.4. Θεωρία των εμπλεκομένων μερών

 

Ο Freeman (1984) όρισε αρχικά τα εμπλεκόμενα μέρη μίας επιχείρησης ως ομάδες και άτομα που ωφελούνται ή θίγονται, και των οποίων τα δικαιώματα παραβιάζονται ή γίνονται σεβαστά από τις επιχειρησιακές ενέργειες. Στη συνέχεια, προχώρησε στη διαμόρφωση δύο αντιλήψεων για τους εμπλεκόμενους, σε έναν στενό ορισμό σύμφωνα με τον οποίο εμπλεκόμενο μέρος θεωρείται κάθε άτομο ή ομάδα ζωτικής σημασίας για την επιβίωση και την επιτυχία της επιχείρησης και σε έναν ευρύτερο ορισμό, όπου εμπλεκόμενος θεωρείται κάθε άτομο ή ομάδα των οποίων τα συμφέροντα μπορεί να επηρεάσουν ή να επηρεαστούν από την επιχείρηση. Η αρχική χαρτογράφηση των εμπλεκομένων μερών όπως προτείνεται από τον Freeman παρουσιάζεται στο Σχήμα 2.

 

Σχήμα 2: Η αρχική χαρτογράφηση των εμπλεκομένων μερών από τον Freeman (Tsoulfas et al., 2019)

 

Η αρχική αυτή θεωρία εξελίχθηκε και προσαρμόστηκε στα σύγχρονα δεδομένα και οι εμπλεκόμενοι διακρίνονται σε κύριους και δευτερευόντες (Maessen et al., 2007). Εξετάζοντας το περιβάλλον της επιχείρησης μπορούμε να εντοπίσουμε και άλλα εμπλεκόμενα μέρη, εκτός από τα αρχικά. Όλοι αυτοί οι εμπλεκόμενοι μπορεί να έχουν διαφορετικούς ρόλους στην αλληλεπίδρασή τους με την επιχείρηση και είναι πιθανό ένα άτομο ή ένας οργανισμός να κατέχει περισσότερους από έναν ρόλους. Μια ενδεικτική χαρτογράφηση απεικονίζεται στο Σχήμα 3.

 

Σχήμα 3: Διευρυμένο μοντέλο εμπλεκομένων μερών (Tsoulfas et al., 2019)

 

Εκτός από τον προσδιορισμό των εμπλεκομένων, είναι σημαντικό να προσδιοριστεί και ο βαθμός και ο τρόπος που αυτοί επηρεάζουν την επιχείρηση. Οι Mitchell, Agle and Wood πρότειναν ως τις εξής τρεις κατηγορίες χαρακτηριστικών των ενδιαφερομένων (Mitchell et al., 1997): ισχύς, νομιμοποίηση και επιτακτικότητα. Ανάλογα με τον συνδυασμό των χαρακτηριστικών που διαθέτουν, οι εμπλεκόμενοι χωρίζονται σε κατηγορίες, όπως αυτές παρουσιάζονται στο Σχήμα 4.

 

Σχήμα 4: Κατηγοριοποίηση εμπλεκομένων μερών κατά Mitchell et al. (1997)

 

Οι εμπλεκόμενοι χωρίζονται στις εξής κατηγορίες (Mitchell et al., 1997):

• Λανθάνοντες – είναι οι εμπλεκόμενοι οι οποίοι διαθέτουν μόνο ένα από τα τρία κομβικά χαρακτηριστικά και θεωρούνται να έχουν χαμηλό αντίκτυπο στην επιχείρηση.
• Αναμένοντες - είναι οι εμπλεκόμενοι οι οποίοι διαθέτουν δύο από τα τρία κομβικά χαρακτηριστικά και επηρεάζουν την επιχείρηση σε μεγαλύτερο βαθμό.
• Καθοριστικοί - είναι οι εμπλεκόμενοι οι οποίοι διαθέτουν και τα τρία κομβικά χαρακτηριστικά και είναι οι πιο σημαντικοί για την διοίκηση.