1.4 Μελέτες Περίπτωσης

Στην τελευταία υποενότητα, παρουσιάζονται 3 σύντομες μελέτες περίπτωσης, όπου παρουσιάζεται η λογική των τριών βασικών εννοιών (αειφορία, κυκλική οικονομία, βιοοικονομία) με βάση εμπειρίες κι εγχειρήματα της ελληνικής και διεθνούς πραγματικότητας. Πιο συγκεκριμένα, περιγράφεται:

  • η περίπτωση της εξαφάνισης ενός είδους του ζωικού βασιλείου στη Β. Αμερική των αρχών του 20ου αιώνα, όπου διαφαίνεται πως μία σημαντική (και μη αναστρέψιμη) περιβαλλοντική επίπτωση προκύπτει ως αποτέλεσμα συνεξέλιξης τεχνολογικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών.
  • η περίπτωση όπου μια καινοτόμα φινλανδική επιχείρηση, αξιοποιώντας και σχετικά προγράμματα χρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προχωρά στην παραγωγή βιοπλαστικού με βάση υπολείμματα ξύλου, με το εγχείρημα να παρουσιάζει σαφή και συγκεκριμένα οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.
  • η περίπτωση ενός δήμου στην Ελλάδα, όπου προχώρησε σε μια πιλοτική μελέτη μονάδας βιοαερίου, όπου λαμβάνει χώρα συμπαραγωγή θερμικής/ηλεκτρικής ενέργειας και βιολογικού λιπάσματος, αξιοποιώντας τις ποσότητες άχυρου της περιοχής, οι οποίες παρέμεναν αναξιοποίητες (προκαλώντας επιπλέον περιβαλλοντικές επιπτώσεις).

 

1.4.1. Μελέτη Περίπτωσης #1[1]: Β. Αμερική – passenger pigeon

Για μεγάλη χρονική περίοδο, ένα συγκεκριμένο είδος περιστεριού (passenger pigeon) ήταν ένα από τα πλέον συνηθισμένα πτηνά του ουρανού της Β. Αμερικής. Παρά το γεγονός πως είχαν αγγίξει ένα συνολικό πληθυσμό της τάξης των 6 δισεκατομμυρίων, στις αρχές του 20ου αιώνα, το είδος εξαφανίστηκε από την ‘άγρια ζωή’, και λίγα από αυτά επιβίωναν μόνο σε προστατευόμενο περιβάλλον. Η Martha, το τελευταίο περιστέρι του είδους πέθανε στον ζωολογικό κήπο του Cincinnati, σφραγίζοντας οριστικά την εξαφάνιση του συγκεκριμένου περιστεριού.

 Η ιστορία της εν λόγω εξαφάνισης συνδέεται άρρηκτα με την αλματώδη ανάπτυξη που γνώρισε η περιοχή της Β. Αμερικής, καθώς οι καθοριστικοί (τεχνολογικοί, οικονομικοί, κοινωνικοί) παράγοντες που συνέβαλλαν στη μείωση του τεράστιου πληθυσμού, και εν τέλει στην εξάλειψης του είδους ήταν:

  • οι τεχνολογικές εξελίξεις (ανάπτυξη σιδηροδρόμων και φορτηγών-ψυγείων) που έδωσαν τεράστιες δυνατότητες στο κυνήγι εκτός των συνηθισμένων ορίων, και στη συντήρηση/μεταφορά της σχετικής λείας,
  • η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού (ροές μεταναστών) στα αστικά κέντρα, και η αύξηση της ζήτησης για κρέας χαμηλού κόστους (ειδικότερα από χαμηλόμισθο εργατικό δυναμικό.

Με άλλα λόγια, η εξαφάνιση του συγκεκριμένου είδους (μια εξαιρετικά δυσάρεστη κι απολύτως μη αναστρέψιμη οικολογική απώλεια) ήταν αποτέλεσμα μη βιώσιμης διαχείρισης, η οποία με τη σειρά της οφειλόταν σε οικονομικά, κοινωνικά και τεχνολογικά ζητήματα. Για το λόγο αυτό, η περίπτωση της Martha αποτελεί στη σχετική βιβλιογραφία μια εμβληματική ιστορία μη βιώσιμης ανάπτυξης.    

 

1.4.2. Μελέτη Περίπτωσης #2[2] : Φινλανδία - Aqvacomp

H Aqvacomp είναι μία νεοφυής φινλανδική επιχείρηση που καινοτομεί, καθώς παράγει ένα νέο είδος βιοπολυμερούς υλικού, το οποίο αποτελείται κατά 70% από ίνες ξύλου. Τα βιοπλαστικά είναι οργανικής προέλευσης και αποτελούν μία βιώσιμη λύση, σε μια κατεύθυνση αντικατάστασης των συμβατικών πλαστικών, τα οποία προέρχονται από ορυκτά καύσιμα. Το εν λόγω καινοτόμο υλικό είναι ανακυκλώσιμο, καθώς και πιο ελαφρύ (συμβάλλοντας έτσι σε μείωση στη δαπάνη ενέργειας που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά του). Επιπλέον, έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιηθεί σε μία μεγάλη γκάμα προϊόντων/χρήσεων (έπιπλα, μουσικά όργανα, μέρη οχημάτων, κ.ά.). Αναφέρεται χαρακτηριστικά, πως ένας από τους πελάτες της εταιρείας είναι ο όμιλος LG, ο οποίος χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο υλικό για την κατασκευή κουτιών ηχείων.

Η εταιρεία αξιοποίησε χρηματοδότηση σχετικού Ευρωπαϊκού Προγράμματος, και προχώρησε σε μελέτη σκοπιμότητας για τη γραμμή παραγωγής του υλικού. Ο συνολικός προϋπολογισμός του έργου ήταν 18.000 €, και η υλοποίηση της γραμμής οδήγησε στη δημιουργία 20 νέων θέσεων εργασίας.

 

1.4.3. Μελέτη Περίπτωσης #3[3]: Ελλάδα - Κιλελέρ

Σύμφωνα με σχετικές μελέτες, στον συγκεκριμένο δήμο απορρίπτονται ή καίγονται κάθε χρόνο περί τους 100.000 τόνους άχυρο, ποσότητα η οποία επαρκεί για την τροφοδοσία μιας μονάδας βιοαερίου με τη δυνατότητα παραγωγής (σε ετήσια βάση) ηλεκτρικής ενέργειας (περί τα 10 MWe), θερμικής ενέργειας (περί τα 10 MWth) καθώς και βιολογικού λιπάσματος (50.000 tns).

Σε μια πρώτη φάση, ο Δήμος Κιλελέρ σχεδιάζει να κατασκευάσει με αυτοχρηματοδότηση μια μονάδα ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 1 MWe (αξιοποιώντας το 1/10 της ποσότητας αχύρου), με εκτιμώμενο καθαρό κέρδος 9.000.000 ευρώ (σε βάθος 20ετίας), και η οποία θα παρουσιάζει και σχετικό περιβαλλοντικό όφελος μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (14.500 tns).

 

[1] Πηγή: Martha, the Very Last Passenger Pigeon, https://www.theatlantic.com/technology/archive/2014/09/meet-martha-the-very-last-passenger-pigeon/380473/  , προσπελάστηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2022.

[2] Πηγή: Natural fibre-reinforced plastics: establishment and growth in niche markets, https://renewable-carbon.eu/news/supplier/aqvacomp-oy/   , προσπελάστηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2022.

[3] Πηγή: Βραβείο στον Δήμο Κιλελέρ για την αξιοποίηση της βιομάζας, https://www.ertnews.gr/perifereiakoi-stathmoi/larisa/vraveio-ston-dimo-kileler-gia-tin-axiopoiisi-tis-viomazas/  , προσπελάστηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2022.