Αλιευτική Βιολογία και Διαχείριση (0296)

Στέφανος Καλογήρου, Ελένη Μήλιου, Μανόλης Μαλανδράκης

Περιγραφή

Απόκτηση γνώσεων για τη ηλικία και αύξηση, αναπαραγωγή, οικολογία και δυναμική των ψαριών και τη διαχείριση των αποθεμάτων τους.
Εξοικείωση με τη λήψη εξειδικευμένων μετρήσεων της εξωτερικής μορφολογίας των ιχθύων και την ανάλυση μορφομετρικών σχέσεων, ανάγνωση της ηλικίας και προσδιορισμός της γονιμότητας των ιχθύων, εφαρμογή στατιστικών και άλλων μεθόδων για την εκτίμηση των παραμέτρων αύξησης, θνησιμότητας και δυναμικής, χειρισμός της μεγαλύτερης βάσης δεδομένων για τα ψάρια, FishBase (www.fishbase.org), και χρήση της για την αναγνώριση, την οικολογία και τη δυναμική των ειδών και τη διαχείριση των αποθεμάτων τους.

Ενότητες

Παρουσιάζεται συνοπτικά η μακρόχρονη ιστορία της αλιείας μαζί με τις αιτίες εντατικοποίησής της τα τελευταία 150 χρόνια και την πορεία της αλιευτικής παραγωγής στον χρόνο. Δίνονται επιγραμματικά κάποια παραδείγματα και παρουσιάζονται οι θεμελιωτές της αλιευτικής επιστήμης και τα επιτεύγματά τους, ενώ αναλύονται τα επιμέρους αντικείμενα της αλιευτικής επιστήμης και η αλιευτική έρευνα στην Ελλάδα. Τέλος, αναφέρονται χρήσιμες βασικές έννοιες της αλιείας.

Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται οι κατηγορίες αλιευτικών εργαλείων (απλά και μανωμένα δίχτυα, παραγάδι, παγίδες, τράτα βυθού, γρι-γρι και βιντζότρατα) μαζί με τα τεχνικά χαρακτηριστικά, την περιγραφή του τρόπου αλιείας και τα κυριότερα αλιεύματά τους. Αναφέρεται η επιλεκτικότητα και ο τρόπος υπολογισμού της, καθώς και η αποτελεσματικότητα για κάθε εργαλείο.

Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει τις θαλάσσιες παραγωγικές διαδικασίες από την πρωτογενή και ετεροτροφική παραγωγή έως την αλιευτική παραγωγή. Η τελευταία συμπεριλαμβάνει, εκτός από τις συλλήψεις των εμπορικών ειδών, τα παρεμπίπτοντα αλιεύματα, τις τυχαίες συλλήψεις και τις απορρίψεις. Αναλύονται τα συστήματα καταγραφής αλιευτικής παραγωγής και αναφέρονται τα κυριότερα αλιευόμενα είδη ασπόνδυλων και σπονδυλωτών.

Στο κεφάλαιο αυτό αναλύονται βασικές έννοιες της αλιευτικής επιστήμης (συλλήψεις, εκφορτώσεις, παρεμπίπτοντα, απορρίψεις, τυχαίες συλλήψεις) και περιγράφονται οι κατηγορίες της επαγγελματικής και ερασιτεχνικής αλιείας στις ελληνικές θάλασσες και παγκοσμίως. Αναλύονται οι τρόποι υπολογισμού της αλιευτικής προσπάθειας ανά αλιευτικό εργαλείο και αναφέρεται η εκτίμηση του βαθμού εκμετάλλευσης των αποθεμάτων με βάση τη μέθοδο της καμπύλης σύλληψης.

Σε αυτό το κεφάλαιο αναλύονται η επίδραση της αλιείας στους οργανισμούς και το οικοσύστημα, καθώς και οι συνέπειες της υπεραλίευσης. Συμπεριλαμβάνονται τόσο οι οργανισμοί που αλιεύονται στοχευμένα ή μη, όσο και αυτοί που επηρεάζονται έμμεσα, όπως τα θαλάσσια θηλαστικά και ερπετά και τα θαλασσοπούλια. Παρουσιάζονται οι έννοιες της αλιευτικής ταπείνωσης και της ισορροπημένης αλιείας και συζητείται η αλληλεπίδραση της αλιείας με τις υδατοεκτροφές.

Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται η αναλογία των φύλων στον πληθυσμό, τα στάδια γεννητικής ωρίμασης,η εποχή (έναρξη και διάρκεια) της αναπαραγωγικής περιόδου, οι ορισμοί και μέθοδοι εκτίμησης της ηλικίαςκαι του μήκους πρώτης γεννητικής ωρίμασης και οι γενικοί ορισμοί και μέθοδοι εκτίμησης της γονιμότηταςτων ψαριών. Οι φοιτητές θα αποκτήσουν δεξιότητες σχετικά με τα βασικά εργαλεία και τις μεθόδους πουχρησιμοποιούνται στην έρευνα της αναπαραγωγής στα ψάρια.

Ημερολόγιο